آیت‌الله هادوی تهرانی:
نهضت علمی اسلام در بیان امیرمومنان علی (ع)
گروه حوزه‌های علمیه: استاد تفسیر حوزه علمیه با بیان اینکه فقط خدا از بطن امور آگاه است گفت: شکست و موفقیت ظاهری دلیلی بر شکست موفقیت حقیقی نیست.
بخشی از بیانات مرجع عاليقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شيرازي (دامت بركاته)
در ديدار دانشجويان دانشگاه معارف قرآن و عترت(ع) اصفهان
بسم‌الله‌الرحمن الرحيم
سخنی از امیر المومنان علی (ع) عرض کنم، شنیده‌اید که امام امیرمومنان علی (ع) روزی دست کمیل بن زیاد را گرفت ، گفت با من بیا برویم به خارج شهر، سخنانی می‌خواهم بگويم (مضمون روایت ) که نامحرمان آن را نشنوند ، بعد یک بحث مفصلی درباره نهضت علمی اسلام، امیرمومنان علی (ع) برای کمیل ابن زیاد بیان فرمودند، من چند جمله‌اش را در اینجا می‌خواهم برای شما عزیزان عرض کنم، امیرمومنان علی (ع) در این روایت نسبتاً طولانی یك مقایسه‌ای میان علم و مال می‌کنند. آیا ثروت و مسایل اقتصادی بالاتر است یا علم و دانش و آگاهی ؟ امام می فرمایند به پنج دلیل علم و دانش برتری دارد این پنج دلیل حضرت علی (ع)را دقت کنید :
« الْعِلْمُ یَحْرُسُكَ وَأنْتَ تَحْرُسُ الْمالَ، وَالْمالُ تَنْقُصُهُ النَّفَقَةُ، وَالْعِلمُ یَزْكُو عَلَى الْإنفاقِ، وَصَنیِعُ الْمالِ یَزوُلُ بِزَوالِهِنهجالبلاغه، حكمت 147.»
اول می‌فرماید : «العلم یحرسک و انت تحرس المال» علم حافظ تو است ،عالم در سایه علم از خیلی از خطرات مصون است «و انت تحرسک المال» ، اما مال را تو باید حفظ کنی آیا چیزی که حافظ تو است بالاتر است یا چیزی که تو باید حافظ آن بوده باشی .
دوم «المال تنقصه النفقه و العلم یزکوا علی الانفاق» ، دومین برتری این است مال را هر اندازه ببخشی، ظاهراً کم می‌شود اما علم را هراندازه ببخشی زیاد می‌شود . ما تجربه کردیم هرچه بیشتر درس می‌دهیم ، علم خودمان بالاتر می‌رود یعنی با بخشش علم، علوم و دانش های خود انسان قوی تر،پر مایه تر و بیشتر می شود.
سوم : «صنیع المال یزول بالزوال» کسی که از مال تو بهره می‌برد اگر مال تو از دست برود آن هم مي‌رود دنبال کارش، تا مال هست سراغت مي‌آيند، وقتی دستت خالی شد ، رهايت می‌کنند، اما شاگردانی که از تو علم آموخته‌اند تا ابد با تو وفادارند، بنابراین آنهایی که دست پرورده مال تو هستند، با از دست رفتن مال تو پراکنده می شوند اما آنهايي که دست پرورده علم تو هستند، همیشه به تو وفادارند و به یاد تو هستند ما به اساتيدخود دعا می‌کنیم یکی از دعاهای هر روز ما دعا به اساتیدمان است.
چهارم : «العلم حاکم و المال محکوم علیه» علم حاکم است، مال محکوم علیه، یعنی تا علم اقتصاد نباشد مال را نمی‌شود حفظ کرد ، بنابراین حاکمیت، حاکمیت علم است به وسیله علم ، صنایع پیدا میشوند ، به وسیله علم،کشاورزی کامل می‌شود به وسیله علم،پیشرفت ها حاصل میشوند.
و اما پنجم : «هلک خزان الاموال و العلما باقون ما بقی الدهر» آنهايي که خزّان اموال بودند، خزّان اموال به معنای سرمایه داران نیست به معنای آنهايي که مال را اندوخته می‌کنند، نه خودشان، نه جامعه، نه تولید کار، نه تولید برنامه،«هلک خزان الاموال»می فرمایند خازنان مال همه رفتند و هلاک شدند ، مردند خبری ازآنها نیست . «و العلما باقون ما بقی الدهر» عالمان و دانشمندان تا دنیا برقرار است زنده‌اند . بعد می‌فرماید:«اعیانهم مفقود» جسمشان زیر خاک است اما آثارهم فی القلوب موجود، ولیکن علم و دانشآنهاو خاطره‌هایآنها در دل است العلما باقون من بقی الدهر ،ببینید چه مقایسه ی زیبایی امیر مومنان علی (ع) برای کمیل بن زیاد بین ثروت و بین علم و دانش کرده است و چگونه برتری آن را از 5 راه ثابت فرموده است ، فصاحت و بلاغت حضرت علی (ع) واقعاًً بی نظیر است.
الحمدلله شما هم در سایه قرآن هستید و هم در سایه عترت و هر دو را دارید دنبال می‌کنید ، خدا را شکر کنید منتهي چند نکته کوتاه عرض کنم و بحثم را تمام کنم :
1-شما باید درمیان جامعه نمونه باشید. یعنی می‌گويند این خانم دانشجوی دانشگاه قرآن و عترت یا فارغ التحصیل آنجا است این باید با دیگران فرق کند، از نظر حجاب، از نظر نماز، از نظر تربیت ، از نظر انسانیت ، از نظر علم و دانش، از نظر برنامه‌های اجتماعی واقعاً باید تفاوت کند، باید الگو باشد ، «این انتظار را امام زمان (عج ) از شما دارند.»
2-سعی کنید آنچه را که آموختید به دیگران تعلیم بدهید، سال گذشته عرض کردم فقط شناگر نباشید که فقط خودتان را نجات دهید ، نجات غریق باشید ، دیگرانی را هم که در حال غرق شدن هستند را نجات بدهید، ما در زمانی زندگی می‌کنیم که فساد(تهاجم فرهنگي)از در و دیوار می بارد، این ماهواره‌ها ، این اینترنت‌ها ، این رسانه‌ها ، این برنامه‌ها غوغا می‌کنند، مسئولیت ما بسیار سنگین است و بدانید، توکل بر خدا کنید و پیش بروید خدا کمکتان می‌کند.
3-سعی کنید اوقات به بطالت نگذرد، جوانی دورانی است که وقتی گذشت دوباره بر نمی‌گردد، تا جوان هستید و می‌توانید علم بیاموزید، بیاموزید، این سرمایه‌ای می شود برای شما تا آخر عمر ، استفاده کنید و انشاء الله بتوانید مایه‌های علمی خود را روز به روز زیادتر کنید.
4-سعی کنید در کنار علم و دانش، مسائل اخلاقی را خیلی خیلی اهمیت بدهید، ببینید چه نکات ضعف اخلاقی خدای نکرده دارید ، آنها را روی کاغذ بیاورید، شماره کنید بین خودتان با خدا تنها بنشینید، فکر کنید و سعی کنید يكي يكي اینها را برطرف کنید. محاسبه النفس، مراقبة النفس، اینها را داشته باشید : انشاء الله